TIP044 Türkiye ve Sosyal Tarihiİstinye ÜniversitesiAkademik Programlar TıpÖğrenciler için Genel BilgiDiploma EkiErasmus BeyanıUlusal Yeterlilikler
Tıp

Önizleme

Lisans TYYÇ: 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL: 7. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu: TIP044
Ders İsmi: Türkiye ve Sosyal Tarihi
Ders Yarıyılı: Güz
Ders Kredileri:
AKTS
2
Öğretim Dili: Turkish
Ders Koşulu:
Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: Hayır
Dersin Türü: Bölüm/Program Seçmeli
Dersin Seviyesi:
Lisans TYYÇ:7. Düzey QF-EHEA:2. Düzey EQF-LLL:7. Düzey
Dersin Veriliş Şekli: E-Öğrenme
Dersin Koordinatörü: Doç. Dr. SİNAN ÇAYA
Dersi Veren(ler): SİNAN ÇAYA
Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı: Günümüz Türk toplumunun mazideki sosyal inanış, âdet, anane (gelenek) ve pratikleri (yani genelde kültürel ve tarihsel kökleri) hakkında temel bazı malûmat sunarak; bunların bütün boyutlarını sağlam ve somut mülâhazalar marifetiyle şimdiki zamana eklemlemek
Dersin İçeriği: Siyasal tarih, sosyoloji ve antropolojinin “akrabası” genç bir sosyal bilim sıfatıyla “Sosyal / Beşerî Tarih”in tanımı ve izahatı. Oldukça erken ve geç Osmanlı dönemlerinde, erken cumhuriyet döneminde ve ve geçen on yıllarda sosyal yaşantının muhtelif veçhelerine bir bakış.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
1) Genelde sosyal tarihin ne olduğunun bilimsel tanımını yapabilir.
2) Sosyal tarih disiplininin önemli kurucu figürlerini / kuramcılarını (İngiliz ve Fransız) ismen sıralayabilir.
3) Sosyal tarih disiplininin Türkiye’deki önemli kurucu figürlerini / kuramcılarını ismen sıralayabilir.
4) Osmanlı işaret lisanı hususunda rahatlıkla sözel tafsilâtlı izahatlar içerisine dalabilir.
5) Korunmuş bir kültür değeri olan ve günümüzde dahi muteber (geçerli) bulunan Karadeniz ıslık dili hakkında konuşma yapabilir.
6) Yeniçeri ocağından Kore Savaşı’na gönderilmiş birliklere kadar; bu toprakların askerinin cengâver (savaşkan) kabiliyeti hakkında bilgi sahibi olduğunu ispatlar
7) Üçüncü Selim ile başlayıp İkinci Mahmud ve sonrasında devam eden ıslahat hareketleri ile bunların cumhuriyet inkılâplarında tezahür eden son halkalarına kadar; yenileşme tarihçesine dair bilgi sağlar.
8) Medreseden itibaren modern okullaşmaya kadar; maarifin serüveni hakkında bilgi sahibidir.
9) Önceki meslekler ve el sanatları hakkında yazılı ve sözlü bilgiler verebilir. Mazide (geçmişte) kalmış boş zaman kıymetlendirme meşgaleleri ve eğlence faaliyetleri ile spor etkinlikleri hakkında insicam (tutarlılık) içerisinde ve sıralı (kronolojik) konuşma yapabilir

Ders Akış Planı

Hafta Konu Ön Hazırlık
1) Beşerî Tarihin tanımlanması; seçkinlerden ziyade ‘sıradan insanlarla’ yankı getiren olaylardan ziyade ‘günlük işlerle’ iştigal ettiğinin vurgulanması. George Macaulay Trevelyan (1876–1962) artı Annales Ekolü (1929’da Marc Bloch (1886–1944) & Lucien Febvre (1878–1956) tarafından kurulmadır) artı Ömer Lütfi Barkan, Halil İnalcık ve Wallestein-rehberliğinde çalışmış bilimcilerden (Çağlar Keyder, Huricihan İslâmoğlu, Reşat Kasaba) bahis açma.
2) Alâkalı mevzuların birer birer açılımları: Başlangıç olarak Osmanlı Sarayı’nda geliştirilen ünlü İşaret Dili ; menşei, işlevleri ve benzersiz oluşu
3) Karadeniz’in ıslık dili: Engebeli alanlarda ve birbirinden uzak, dağınık mekânlarda yaşayan insanların müthiş zekâlarının bir ürünü. UNESCO’nun anılan kültür mirasını korunmaya değer bulup resmen tescil etmiş olması gerçeğinden dem vuruş.
4) Seçkin Kapıkulu askerleri olarak devşirme Yeniçeri ordusu. Ocağın zamanla yozlaşması ve nihayet lâğvedilmesi. Başka sistemler ile giderek ikâmesi ki hiç kolay olmayacaktı. Türkler’in tarihî anlamda savaşkan yetenekleri ve bu özelliğin yakın tarihte Kore Savaşı’nda batı dünyası tarafından takdir edilişi.
5) Cumhuriyeti; Osmanlı tarafından temsil olunan şaşaalı mazisiyle barıştırıp bütünleştirme istikametinde; Şükrü Hanioğlu gibi öncü tarihçilerce vaz’edilen teşebbüsler. Doğrudan terakkî (ilerleme) taraftarı padişahlarca ihdas edilen erken ıslahat cereyanları (akımları). Nihayet gündelik hayatın çeşitli veçhelerine inhisar eden cumhuriyet inkılâpları ki kılık-kıyafet en görünür önlemlerden birisidir. Dil devrimi ve alfabe devriminin, iki-yanlı bir yaklaşım içinde tartışılması.
6) Türk tarihi içinde kadın. Varlıklı Osmanlı hanımlarının müteşebbis (girişimci) olarak davranabilme hürriyetleri. Cumhuriyetin bahşettiği sosyal haklar. İstisnaî ama iyi örnek bazı kadın başarıları (Tıpta ortopedist, yeşil sahalarda futbol hakemi gibi).
7) Önceki yaygın lâkapların — ki Osmanlı vezirlerine bile takılırdı — yerine geçmek üzere Soyadı Kanunu.
8) Modernleşme yolunda maarifin (eğitim-öğretim) kat’ettiği merhaleler. Kimi bilimcilerin hatıratından renkli alıntılar. Neredeyse son zamanlara kadar müfredat içinde yabancı dil olarak Fransızca’nın tercih bulan hakimiyeti (Konjonktür icabı sonunda İngilizce’ye yerini kaptırmıştır). Çoktan seçmeli soru yönteminin çıkışından önce işlerin nasıl halledildiği öyküsü.
9) Geniş, derebeylik usûlü aileden modern çekirdek şehirli aileye, yapılaşmanın tekâmülü (evrimi). Kimi İz Bırakanlar: Manisa Tarzanı, Uzun Ömer, Sihirbaz Zati Sungur. TL’den altı sıfır atılması, YTL ve TL’nin oturuşu.
10) Zanaatların altın devri: El yapımı elbiseler ve hattâ kunduralar. Seri üretime bu çalışmaların on-yıllarca meydan okuyuşları! Padişahların bile şehzadelikten itibaren birer zanaat edinmeleri sağlanırdı ki son sultanlardan birisi mükemmel bir marangozdur.
11) Ulaşımın gelişimi. Bir Amerikan romanında; 1968 yılında (Boğaz’da ilk asma köprünün yapımından beş sene evvelinde) İstanbul’un iki yakasını birleştiren arabalı vapurlara gönderme.
12) Geleneksel gölge oyunu (Schattenspiel / théâtre d'ombres) ve geleneksel Türk tiyatrosu. İlgili söylencelerin aktarımı. 1980’lere kadar memleket sathına yayılmış açık hava yazlık sinemaları. Türk hamamının; temizlik kadar sosyal bir odak noktası olarak da hak’ettiği özel konum.
13) Araştırıcı Metin And’ın harikulâde kaleminden Osmanlı’da panayırcı hüner sahipleri. Ata sporunun üzerinde özellikle duruş: Yağlı güreş. Son dönem Osmanlı pehlivanlarının; ecnebi idareci-ve-spor-ajanları eliyle yurt dışında şöhret kazanmaları.
14) Doğum âdet ve uygulamaları, sünnet şenlikleri, ölüm ile ilgili ayinler. Sırf göz zevki uğruna; kimi değişik maziperest (nostaljik) görüntüler manzumesi:

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar: Ders çıktıları-Lecturer lesson
Diğer Kaynaklar: Türkiye Cumhuriyeti'nin Ekonomik ve Sosyal Tarihi (Atatürk Araştırma Merkezi)

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Course Learning Outcomes

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Program Kazanımları
1) Tıbbın, tıbbi uygulamaların ve hekimlik mesleğinin tarihsel gelişimini ve toplum için önemini bilir.
2) İnsan vücudunun normal yapı ve fonksiyonunu molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde bilir.
3) Hastalarından doğru ve etkin sosyal ve tıbbi öykü alabilir, kapsamlı fizik muayene yapabilir. 3 3 3 3 3 3 3 3 3
4) Hastalıklarla ilgili laboratuvar işlemlerini bilir; birinci basamakta, gerekli materyali (kan, idrar, vb.) uygun yöntemlerle hastadan elde ederek tanı ve takip için gerekli laboratuvar işlemlerini yapabilir ya da laboratuvar tetkik talebinde bulunabilir.
5) Hastalıklar sırasında yapı ve fonksiyonlarda meydana gelen patolojik değişiklikleri fizyolojik olandan ayırabilir. Hastanın öyküsü, fizik muayene, laboratuvar ve görüntüleme bulgularını yorumlayabilir ve hastanın problemine yönelik ön-tanı ve tanıya varabilir.
6) Birincil bakım ve acil hekimlik tedavi uygulamalarını, rehabilitasyon aşamalarını bilir, planlar ve uygulayabilir.
7) Hasta kayıtlarını doğru ve etkin olarak tutabilir, hasta bilgileri ve kayıtlarının mahremiyetinin önemini bilir ve bu mahremiyeti korur.
8) Klinik karar verme sürecini, kanıta dayalı tıp uygulamalarını ve güncel yaklaşımları bilir.
9) Koruyucu sağlık önlemleri ile bireylerin hastalıklardan korunmasında ve sağlığın geliştirilmesindeki temel prensipleri bilir, uygulayabilir ve risk altındaki birey ve/veya toplumu tanır, epidemi, pandemi gibi toplum sağlığı sorunlarında hekim sorumluluğunu üstlenir.
10) Biyopsikososyal yaklaşımı bilir, hastalıkların nedenlerini, bireyi ve çevresi ile etkileşimini göz önüne alarak değerlendirir. 3 3 3 3 3 3 3 3 3
11) Hasta ve yakınları, toplum ve meslektaşları ile sözlü ve/veya yazılı olarak etkin iletişim kurabilir. 3 3 3 3 3 3 3 3 3
12) Araştırma yapma teknik, yöntem ve kurallarını bilir. Bilimi ve bilimsel yöntemi etik kurallar çerçevesinde kullanarak yeni mesleki bilgi ve uygulamaların oluşturulmasına, paylaşılmasına, uygulanmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur.
13) Sağlık verilerini toplayabilir, analiz edebilir, özetleyerek sunabilir, adli rapor düzenleyebilir.
14) Hekimin eğitici, idareci ve araştırmacı olarak sağlık hizmet sunumundaki yerini bilir. Toplumun sağlık düzeyini yükseltme hedefiyle kurulmuş tüm disiplinler arası ekiplerde kendisinin ve birlikte çalıştığı ekip arkadaşlarının mesleki ve kişisel gelişimleri ile ilgili sorumluluk alır.
15) Çalışan sağlığı, çevre ve iş güvenliği konularını bilir ve gerektiğinde sorumluluk alır.
16) Sağlık politikalarını bilir ve uygulama alanındaki etkilerini değerlendirebilir. 2 2 2 2 2 2 2 2 2
17) Tıp alanındaki bilgilerini yaşam boyu öğrenme sorumluluğu çerçevesinde güncel tutar.
18) Mesleğini, etik yükümlülük ve hukuki sorumluluklarını bilerek, insani değerleri ön planda tutarak ve ayrım gözetmeksizin özveri ile hekimlik yaşamı boyunca uygular. 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok 1 En Düşük 2 Orta 3 En Yüksek
       
Dersin Program Kazanımlarına Etkisi Katkı Payı
1) Tıbbın, tıbbi uygulamaların ve hekimlik mesleğinin tarihsel gelişimini ve toplum için önemini bilir.
2) İnsan vücudunun normal yapı ve fonksiyonunu molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde bilir.
3) Hastalarından doğru ve etkin sosyal ve tıbbi öykü alabilir, kapsamlı fizik muayene yapabilir. 2
4) Hastalıklarla ilgili laboratuvar işlemlerini bilir; birinci basamakta, gerekli materyali (kan, idrar, vb.) uygun yöntemlerle hastadan elde ederek tanı ve takip için gerekli laboratuvar işlemlerini yapabilir ya da laboratuvar tetkik talebinde bulunabilir.
5) Hastalıklar sırasında yapı ve fonksiyonlarda meydana gelen patolojik değişiklikleri fizyolojik olandan ayırabilir. Hastanın öyküsü, fizik muayene, laboratuvar ve görüntüleme bulgularını yorumlayabilir ve hastanın problemine yönelik ön-tanı ve tanıya varabilir.
6) Birincil bakım ve acil hekimlik tedavi uygulamalarını, rehabilitasyon aşamalarını bilir, planlar ve uygulayabilir.
7) Hasta kayıtlarını doğru ve etkin olarak tutabilir, hasta bilgileri ve kayıtlarının mahremiyetinin önemini bilir ve bu mahremiyeti korur.
8) Klinik karar verme sürecini, kanıta dayalı tıp uygulamalarını ve güncel yaklaşımları bilir.
9) Koruyucu sağlık önlemleri ile bireylerin hastalıklardan korunmasında ve sağlığın geliştirilmesindeki temel prensipleri bilir, uygulayabilir ve risk altındaki birey ve/veya toplumu tanır, epidemi, pandemi gibi toplum sağlığı sorunlarında hekim sorumluluğunu üstlenir.
10) Biyopsikososyal yaklaşımı bilir, hastalıkların nedenlerini, bireyi ve çevresi ile etkileşimini göz önüne alarak değerlendirir. 3
11) Hasta ve yakınları, toplum ve meslektaşları ile sözlü ve/veya yazılı olarak etkin iletişim kurabilir. 3
12) Araştırma yapma teknik, yöntem ve kurallarını bilir. Bilimi ve bilimsel yöntemi etik kurallar çerçevesinde kullanarak yeni mesleki bilgi ve uygulamaların oluşturulmasına, paylaşılmasına, uygulanmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur.
13) Sağlık verilerini toplayabilir, analiz edebilir, özetleyerek sunabilir, adli rapor düzenleyebilir.
14) Hekimin eğitici, idareci ve araştırmacı olarak sağlık hizmet sunumundaki yerini bilir. Toplumun sağlık düzeyini yükseltme hedefiyle kurulmuş tüm disiplinler arası ekiplerde kendisinin ve birlikte çalıştığı ekip arkadaşlarının mesleki ve kişisel gelişimleri ile ilgili sorumluluk alır.
15) Çalışan sağlığı, çevre ve iş güvenliği konularını bilir ve gerektiğinde sorumluluk alır.
16) Sağlık politikalarını bilir ve uygulama alanındaki etkilerini değerlendirebilir. 2
17) Tıp alanındaki bilgilerini yaşam boyu öğrenme sorumluluğu çerçevesinde güncel tutar.
18) Mesleğini, etik yükümlülük ve hukuki sorumluluklarını bilerek, insani değerleri ön planda tutarak ve ayrım gözetmeksizin özveri ile hekimlik yaşamı boyunca uygular. 2

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları Aktivite Sayısı Katkı Payı
Devam 1 % 10
Ödev 1 % 90
Toplam % 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI % 100
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI %
Toplam % 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler Aktivite Sayısı Aktiviteye Hazırlık Aktivitede Harçanan Süre Aktivite Gereksinimi İçin Süre İş Yükü
Ders Saati 2 0 1 15 32
Sınıf Dışı Ders Çalışması 1 0 1 5 6
Ödevler 1 1 2 5 8
Toplam İş Yükü 46