Tıp Önizleme
Lisans	TYYÇ: 7. Düzey	QF-EHEA: 2. Düzey	EQF-LLL: 7. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

TIP002

Ders İsmi:

Genel Antropoloji

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

AKTS

Öğretim Dili:

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Bölüm/Program Seçmeli

Dersin Seviyesi:

Lisans

TYYÇ:7. Düzey

QF-EHEA:2. Düzey

EQF-LLL:7. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Doç. Dr. SİNAN ÇAYA

Dersi Veren(ler):

Doç. Dr. Sinan Çaya

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Her öğrenci için dersin amacı;

Antropolojinin konusu, yöntemi ve antropolojinin alt disiplinleri hakkında bilgi sahibi kılmak; insanın biyo-kültürel evrimini, biyolojik çeşitliliğini açıklayabilmelerini sağlamak;
kültür kavramını ve kültürel süreçleri öğrenerek, ekonomik antropoloji, siyasal antropoloji, uygulamalı antropoloji kavramlarının önemini anlamaları hedeflenmektedir.

Dersin İçeriği:

Antropolojinin konusu, yöntemi ve antropolojinin alt disiplinleri, evrim (tekâmül) teorisinin tarihsel gelişimi, biyolojik çeşitlenmeye yol açan süreçler, insanın biyo-kültürel evrimi, insanın biyolojik çeşitliliği, insanda büyüme ve gelişme, kültür kavramı ve kültürel süreçler, sosyal/kültürel antropoloji kuramları, akrabalık sistemleri ve toplumsal cinsiyet, ekonomik antropoloji, siyasal antropoloji, uygulamalı antropoloji.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
1) Öğrenci, “insanlar ve toplumlar neden birbirlerine benziyorlar veya benzemiyorlar veya neden ve nasıl değişiyorlar?” suallerini sorabilir ve kendi ifadesiyle cevap bulma çabası gösterir.
2) Antropoloji kelimesinin tanımını, etimolojik anlamda yapabilir.
3) Genel Antropolojinin içinde ilgili alt-bölümleri sıralayabilir ve her birinin iştigal alanlarını izah edebilir.
4) Kabaca doğa tarihi hakkında ön-bilgiler sırayabilir.
5) Günümüz avcı-toplayıcıları hakkında konuşabilir.
6) İnsanoğlunun çeşitli intibak kabiliyetleri hususunda misâller getirebilir.
7) Bir çok insan camiasında uygulanan erginleme merasimlerinine dair misâller verebildiği gibi; bunların modern çağa uzanan kalıntılarını da teşhis eder.

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Antropoloji bilminin tanımı. Antropolojinin kendi içinde çeşitleri: Fizikî Antropoloji, Kültürel Antropoloji {bilhassa toplumların mukayeseleri (eski & yeni) üzerinde durur}.Etnoğrafi {yazıdan habersiz (ümmî) toplulukları inceler}. Etnoloji {iptidaî (ilkel) toplulukları birbirleriyle karşılaştırır}. Ön-bilgiler: (Kabaca) önkoşul-doğa tarihi: Paleolithic, mesolithic, neolithic dönemler ve ardından maden devri (ba kır , tunç, demir). Glacial (buzul) devirleri ve göçleri kolaylaştıran ara dönemler. Medeniyet evrelerinin, avcı-toplayıcı dönem, bahçe tarımı, tarla tarımı, hayvancılık, ticaret kapitalizmi, sanayi devrimi ve sanayi sonrası dönem şeklinde ayrılması. Günümüzde Kalahari Çölü’ndeki avcı-toplayıcılar.
2)	Önemli antropolog portreleri: Herodot, Marco Polo, Evliya Çelebi, Marcel Mauss, Henri Hubert, Franz Uri Boas, A.R. Radcliffe-Brown, Claude Lévi-Strauss, Bronisław Kasper Malinowski, Margaret Mead, Paul Stirling (Türk köyü çalışmaları), Julian Haynes Stewart, Eric Robert Wolf, Roy Rappaport, Carol Lowery Delaney (yine Türk köyü çalışmaları). Türk Antropolojisi: Âfet İnan, Şevket Aziz Kansu, Seniha Tunakan, Nermin Erdentuğ, Enver Y. Bostancı, Bozkurt Güvenç, Yaşar İşcan.
3)	Büyüme ve safhaları {Scammon eğrileri, ilgili etmenler (genetik, hormonal kontrol, gıda, mevsim-iklim, hareket, sosyo-ekonomi, hastalık, duygusal durumlar)}. Bebekte Fontanel / Bıngıldak Yapısı, Bebekte Babinski Refleksi.
4)	İnsanın İntibakı (fenotipik ve genetik anlamda; Gloger, Bergman, Allen kuralları; cilt ve göz rengi).
5)	İlkel balıkçı topluluklar ve hususiyetleri.
6)	Tekâmül (evrim)hususunda kronolojik sıra ile tarihsel görüşler • Eski Yunan Mitoloji Ve Felsefesi • Semavi Dinler Görüşler (14. Yy’a Kadar) • Rönesans (15-16. Yy) • Gelişme Ve İlerleme Doktrini (17. Yy) • Tabiata Yönelme (18. Yy) • Evrim Ve Varyasyon (19. Yy) • Fiziki Antropoloji (20. Yy)
7)	İnsan ırkları sorunsalına (mesele) kısacık & eleştirel bir bakış. (Adlî bakımdan) yüzün yeniden meydana getirilmesi.
8)	Primatlar: Eski Dünya Maymunları, Yeni Dünya Maymunları, özellikleri. Heterodentik dişlere bir bakış. Louis Leakey’in (1903-1972) teşvikiyle; Jane Goodall şempanzeleri, Dian Fossey’in gorilleri çalışıp bilme kazandırmaları.
9)	Antropolojik anatomi: (Kafatasında) Bregma, lambda noktaları; Frankfurt düzlemi; femur ve humerus kemikleri; cirnsler ve türler.
10)	Kültür difüzyonu: Toplumlarda kültürel yapı durağan olmayıp birbirleriyle etkileşim yaparlar.
11)	Biraz Paleoantropoloji ―İskelet Bilgisi ―Tarihlendirme Usûlleri -Dendrokronoloji: Ağaç gövdesinde halkalar bulunur. Her biri bir seneyi gösterir. 14C Yöntemi (Yarılanma-ömrü tarih hesaplamalarına elverir). 40K/ 40Ar (Potasyum/Argon) Yöntemi: Bu daha çok volkanik kayalar üzerinde yapılabilir. -Varve (Buzul sedimentleri): Buzulların yıllık erimesi neticesinde, bir göle sel halinde akması ve onla beraber muhitin toprak ve bitkisini taşıyarak oluşan özel tabakaların sayısı ile tayin edilir.
12)	İnsaoğlunun tekâmülü (evrimi) mevzuu & ilgili iddialar, görüşler, nazariyeler, yakıştırmalar vs.
13)	—Arkeoloji ile Buluşma / Yöneşme ―Gömü Çeşitleri -İnhumasyon (normal ceset gömü) -İntramural (yerleşim içi) -Extramural (yerleşim dışı) -Kremasyon (yakma) ―Maddesel Kalıntılar ―Kemik Kalıntıları ―Kazı Tekniklerine Bir Bakış
14)	Geşiş ritüelleri ve bunların günümüz modern toplumuna akisleri. San’at ve Antropolojinin örtüşmesi: Meşhur Küçük Dansçı heykeli ve hikâyesi.

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

Eğitmence hazırlanmış yansılar esastır.

Diğer Kaynaklar:

– CHUNG, Emily (Nov. 28, 2017). «Birds can evolve so fast that scientists can watch it happen», CBC News.
– ÇAYA, Sinan (2015). «Tarih Eğitiminde Değişen Anlayışlar», TİDSAD (İslâm Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi),yıl 2, sayı 4, Eylül nüshası, ss. 114-117
– ÇAYA, Sinan (2015). “OB-2041: Behavioral Sciences for Engineers” Seçmeli Lisans Dersi Basılmamış Notları, Göztepe-Istanbul: Marmara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi.

– DOPP, Katharine Elizabeth (1912).The Early Sea People, Chicago & San Francisco: Rand McNally Company.
– DOUGLAS, Quenqua (Nov 28, 2017). «Things Looked Bleak Until These Birds Rapidly Evolved Bigger Beaks», The New York Times.
– GREEN, Carl R. & SANFORD, William R.(1988). The Walrus, New York: MacMillan.
– HOCART, A.M.(1935). Les progrès de l’homme, Paris: Payot.

– İŞCAN, M. Yaşar (2008). Basılmamış Fizikî Antropoloji Lisans Dersi Notları, Laleli-İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
– İŞCAN, M. Yaşar (2014). Basılmamış Adlî Antropoloji Lisansüstü Notlarında “Büyüme” Alt Konusu, Cerrahpaşa, İstanbul: Adlî Tıp Enstitüsü.
– JURMAIN R, KILGORE L, TREVATHAN, W. (2013). Essentials of Physical Anthropology, 4th edition. Belmont (CA): Wadsworth, Cengage Learning.
– KOTTAK, Conrad Phillip (1997). Anthropology: The Exploration of Human Diversity, New York: McGraw-Hill Companies, Inc.
– MEAD, Margaret (1962). Mann und Weib: Das Verhältnis der Geschlechter in einer sich wandelnden Welt [Male and Female] (İngilizce’den Almanca’ya çeviren Arnim Holler), Rowohlt, Hamburg.
– MERGEN, A. Bahar (t.y. [c. 2007]). Mezar Tipleri ve Kazı Tekniği (ppt video), Cerrahpaşa, İstanbul: Adlî . Bilimler Enstitüsü.
– MÜNÜSOĞLU, Hasan (2010). Türkiye’de Antropolojinin Kurulma ve Kurumsallaşma Sorunlarına Tarihsel Bir Yaklaşım: DTCF Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Course Learning Outcomes	1	2	3	4	5	6	7
Program Kazanımları
1) Tıbbın, tıbbi uygulamaların ve hekimlik mesleğinin tarihsel gelişimini ve toplum için önemini bilir.
2) İnsan vücudunun normal yapı ve fonksiyonunu molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde bilir.
3) Hastalarından doğru ve etkin sosyal ve tıbbi öykü alabilir, kapsamlı fizik muayene yapabilir.
4) Hastalıklarla ilgili laboratuvar işlemlerini bilir; birinci basamakta, gerekli materyali (kan, idrar, vb.) uygun yöntemlerle hastadan elde ederek tanı ve takip için gerekli laboratuvar işlemlerini yapabilir ya da laboratuvar tetkik talebinde bulunabilir.
5) Hastalıklar sırasında yapı ve fonksiyonlarda meydana gelen patolojik değişiklikleri fizyolojik olandan ayırabilir. Hastanın öyküsü, fizik muayene, laboratuvar ve görüntüleme bulgularını yorumlayabilir ve hastanın problemine yönelik ön-tanı ve tanıya varabilir.
6) Birincil bakım ve acil hekimlik tedavi uygulamalarını, rehabilitasyon aşamalarını bilir, planlar ve uygulayabilir.
7) Hasta kayıtlarını doğru ve etkin olarak tutabilir, hasta bilgileri ve kayıtlarının mahremiyetinin önemini bilir ve bu mahremiyeti korur.
8) Klinik karar verme sürecini, kanıta dayalı tıp uygulamalarını ve güncel yaklaşımları bilir.
9) Koruyucu sağlık önlemleri ile bireylerin hastalıklardan korunmasında ve sağlığın geliştirilmesindeki temel prensipleri bilir, uygulayabilir ve risk altındaki birey ve/veya toplumu tanır, epidemi, pandemi gibi toplum sağlığı sorunlarında hekim sorumluluğunu üstlenir.
10) Biyopsikososyal yaklaşımı bilir, hastalıkların nedenlerini, bireyi ve çevresi ile etkileşimini göz önüne alarak değerlendirir.
11) Hasta ve yakınları, toplum ve meslektaşları ile sözlü ve/veya yazılı olarak etkin iletişim kurabilir.
12) Araştırma yapma teknik, yöntem ve kurallarını bilir. Bilimi ve bilimsel yöntemi etik kurallar çerçevesinde kullanarak yeni mesleki bilgi ve uygulamaların oluşturulmasına, paylaşılmasına, uygulanmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur.
13) Sağlık verilerini toplayabilir, analiz edebilir, özetleyerek sunabilir, adli rapor düzenleyebilir.
14) Hekimin eğitici, idareci ve araştırmacı olarak sağlık hizmet sunumundaki yerini bilir. Toplumun sağlık düzeyini yükseltme hedefiyle kurulmuş tüm disiplinler arası ekiplerde kendisinin ve birlikte çalıştığı ekip arkadaşlarının mesleki ve kişisel gelişimleri ile ilgili sorumluluk alır.
15) Çalışan sağlığı, çevre ve iş güvenliği konularını bilir ve gerektiğinde sorumluluk alır.
16) Sağlık politikalarını bilir ve uygulama alanındaki etkilerini değerlendirebilir.
17) Tıp alanındaki bilgilerini yaşam boyu öğrenme sorumluluğu çerçevesinde güncel tutar.
18) Mesleğini, etik yükümlülük ve hukuki sorumluluklarını bilerek, insani değerleri ön planda tutarak ve ayrım gözetmeksizin özveri ile hekimlik yaşamı boyunca uygular.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Orta	3 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Tıbbın, tıbbi uygulamaların ve hekimlik mesleğinin tarihsel gelişimini ve toplum için önemini bilir.
2)	İnsan vücudunun normal yapı ve fonksiyonunu molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde bilir.
3)	Hastalarından doğru ve etkin sosyal ve tıbbi öykü alabilir, kapsamlı fizik muayene yapabilir.
4)	Hastalıklarla ilgili laboratuvar işlemlerini bilir; birinci basamakta, gerekli materyali (kan, idrar, vb.) uygun yöntemlerle hastadan elde ederek tanı ve takip için gerekli laboratuvar işlemlerini yapabilir ya da laboratuvar tetkik talebinde bulunabilir.
5)	Hastalıklar sırasında yapı ve fonksiyonlarda meydana gelen patolojik değişiklikleri fizyolojik olandan ayırabilir. Hastanın öyküsü, fizik muayene, laboratuvar ve görüntüleme bulgularını yorumlayabilir ve hastanın problemine yönelik ön-tanı ve tanıya varabilir.
6)	Birincil bakım ve acil hekimlik tedavi uygulamalarını, rehabilitasyon aşamalarını bilir, planlar ve uygulayabilir.
7)	Hasta kayıtlarını doğru ve etkin olarak tutabilir, hasta bilgileri ve kayıtlarının mahremiyetinin önemini bilir ve bu mahremiyeti korur.
8)	Klinik karar verme sürecini, kanıta dayalı tıp uygulamalarını ve güncel yaklaşımları bilir.
9)	Koruyucu sağlık önlemleri ile bireylerin hastalıklardan korunmasında ve sağlığın geliştirilmesindeki temel prensipleri bilir, uygulayabilir ve risk altındaki birey ve/veya toplumu tanır, epidemi, pandemi gibi toplum sağlığı sorunlarında hekim sorumluluğunu üstlenir.
10)	Biyopsikososyal yaklaşımı bilir, hastalıkların nedenlerini, bireyi ve çevresi ile etkileşimini göz önüne alarak değerlendirir.
11)	Hasta ve yakınları, toplum ve meslektaşları ile sözlü ve/veya yazılı olarak etkin iletişim kurabilir.
12)	Araştırma yapma teknik, yöntem ve kurallarını bilir. Bilimi ve bilimsel yöntemi etik kurallar çerçevesinde kullanarak yeni mesleki bilgi ve uygulamaların oluşturulmasına, paylaşılmasına, uygulanmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur.
13)	Sağlık verilerini toplayabilir, analiz edebilir, özetleyerek sunabilir, adli rapor düzenleyebilir.
14)	Hekimin eğitici, idareci ve araştırmacı olarak sağlık hizmet sunumundaki yerini bilir. Toplumun sağlık düzeyini yükseltme hedefiyle kurulmuş tüm disiplinler arası ekiplerde kendisinin ve birlikte çalıştığı ekip arkadaşlarının mesleki ve kişisel gelişimleri ile ilgili sorumluluk alır.
15)	Çalışan sağlığı, çevre ve iş güvenliği konularını bilir ve gerektiğinde sorumluluk alır.
16)	Sağlık politikalarını bilir ve uygulama alanındaki etkilerini değerlendirebilir.
17)	Tıp alanındaki bilgilerini yaşam boyu öğrenme sorumluluğu çerçevesinde güncel tutar.
18)	Mesleğini, etik yükümlülük ve hukuki sorumluluklarını bilerek, insani değerleri ön planda tutarak ve ayrım gözetmeksizin özveri ile hekimlik yaşamı boyunca uygular.

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ara Sınavlar	1	% 50
Final	1	% 50
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 50
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 50
Toplam		% 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	Aktiviteye Hazırlık	Aktivitede Harçanan Süre	Aktivite Gereksinimi İçin Süre	İş Yükü
Ders Saati	2	0	2		4
Sınıf Dışı Ders Çalışması	14	0	1		14
Ara Sınavlar	1	2	2	1	5
Final	1	2	2	1	5
Toplam İş Yükü					28