Türk Dili ve Edebiyatı Önizleme
Lisans	TYYÇ: 6. Düzey	QF-EHEA: 1. Düzey	EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

TDE103

Ders İsmi:

Türkiye Türkçesi 1: Ses Bilgisi

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

AKTS

Öğretim Dili:

Türkçe

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Zorunlu

Dersin Seviyesi:

Lisans

TYYÇ:6. Düzey

QF-EHEA:1. Düzey

EQF-LLL:6. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Doç. Dr. FEYZİ ÇİMEN

Dersi Veren(ler):

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:	Sesin tanımı, çıkış yerleri ve oluşumu ile Türkiye Türkçesinin ünlü ve ünsüz sistemini ortaya koyarak Türkçenin seslerinin oluşturduğu ses bilgisi sınıflarını ve ses olaylarını incelemek ve öğretmektir.
Dersin İçeriği:	Türkiye Türkçesi merkez alınarak, Türk dilinin ses bilgisinin esasları, ses olayları, Türk hece ve kelimelerinin ses yapısı.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
1) Ses Bilgisi’nin tanımı, konusu ve önemini anlatabilir.
2) Türkiye Türkçesinin ünlü ve ünsüz sistemini kavrayabilir.
3) Ses, fonem, alofon gibi fonetiğe ait terimleri ve ses olayı-ses değişmesi kavramlarını belirleyebilir.

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Türkçenin yapısı, genel özellikleri, lehçe ve şiveleri
2)	Türkçenin belli başlı sesleri, sesin tanımı, özellikleri, çıkış prosesi
3)	Seslerin sınıflanması, sınıflanma ölçütleri
4)	Türkçenin ünlüleri ve özellikleri
5)	Türkçede ünlü uyumları, uyum dışı durumlar, şivelerdeki uyum şekilleri
6)	Uyuma uymayan kelimeler, ekler ve diğer istisnai durumlar
7)	Türkçenin ünsüz sesleri, özellikleri, yapıları
8)	Ünsüz uyumu, ünsüz uyumsuzlukları ve ünsüz değişimi
9)	ARASINAV
10)	Ünlü seslerle ünsüzler arasında oluşan uyumlar ve istisnai durumlar
11)	Belli başlı fonetik ve fonolojik olaylar: ünlü düşmesi, ünlü oluşması ve değişmesi
12)	Belli başlı fonetik ve fonolojik olaylar: ünsüz düşmesi, ünsüz oluşması ve değişmesi
13)	Türkçede yabancı kelimelerde ses değişmeleri: Ünlüler, ünsüzler
14)	Standart dil ile ağızlar arasında ses farklılıkları.

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:	Ergin, Muharrem. Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Boğaziçi Yay. 2000. Banguoğlu, Tahsin. Türkçenin Grameri, Ankara: TDK yay. 2000. Korkmaz, Zeynep. Türkiye Türkçesi Grameri, Ankara, 2003.
Diğer Kaynaklar:	Ergin, Muharrem. Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Boğaziçi Yay. 2000. Banguoğlu, Tahsin. Türkçenin Grameri, Ankara: TDK yay. 2000. Korkmaz, Zeynep. Türkiye Türkçesi Grameri, Ankara, 2003.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Course Learning Outcomes	1	2	3
Program Kazanımları
1) Türk dilinin gramer özelliklerini bilir.
2) Türkçenin özelliklerini evrensel dilbilim kuralları çerçevesinde inceleme bilgisine sahiptir.
3) Dil ve edebiyat ilişkisini kurar, aktif yazma ve yorumlama faaliyetleri içinde olur.
4) Bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini, en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde kullanır.
5) Vurgu, tonlama açısından Türkçeyi estetik bir biçimde kullanır; imla ve noktalama açısından doğru, anlaşılır, etkili yazılar yazar.
6) Sahasında yazılmış aktüel bilgileri ve kaynakları bilir, takip eder, kullanır.
7) Farklı alfabelerle yazılmış tarihî ve modern Türkçe metinleri anlar, günümüz Türkçesine aktararak üzerlerinde incelemeler yapar.
8) Türk dili ve edebiyatı alanında edindiği bilgi ve becerileri, sosyal bilimlerin diğer alanlarında kullanır.
9) Klasik ve modern dönemlere ait edebi eserleri karşılaştırmalı metotlarla inceleme ve değerlendirme bilgisine sahiptir.
10) Türkçe eserleri yazıldığı dönemlerdeki sosyal ve kültürel bağlamı içinde inceleme ve değerlendirme bakış açısına sahiptir.
11) Bir yabancı dili Avrupa Dil Portföyü kriteri açısından en az B1 Genel Düzeyinde kullanır.
12) Eski Türk edebiyatı metinlerini anlama, açıklama ve yorumlamada kullanılan geleneksel metotlarla nesre çeviri, şerh, yorum, tahlil ve inceleme yapar.
13) Metinleri anlamada filolojik, etimolojik ve semantik yaklaşımları kullanır.
14) Bilimsel ve mesleki etkinliklerinde sosyal, kültürel ve bireysel farklılıklara, evrensel değerlere ve insan haklarına saygılı olur.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Orta	3 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Türk dilinin gramer özelliklerini bilir.	3
2)	Türkçenin özelliklerini evrensel dilbilim kuralları çerçevesinde inceleme bilgisine sahiptir.
3)	Dil ve edebiyat ilişkisini kurar, aktif yazma ve yorumlama faaliyetleri içinde olur.
4)	Bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini, en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde kullanır.
5)	Vurgu, tonlama açısından Türkçeyi estetik bir biçimde kullanır; imla ve noktalama açısından doğru, anlaşılır, etkili yazılar yazar.	3
6)	Sahasında yazılmış aktüel bilgileri ve kaynakları bilir, takip eder, kullanır.
7)	Farklı alfabelerle yazılmış tarihî ve modern Türkçe metinleri anlar, günümüz Türkçesine aktararak üzerlerinde incelemeler yapar.
8)	Türk dili ve edebiyatı alanında edindiği bilgi ve becerileri, sosyal bilimlerin diğer alanlarında kullanır.
9)	Klasik ve modern dönemlere ait edebi eserleri karşılaştırmalı metotlarla inceleme ve değerlendirme bilgisine sahiptir.
10)	Türkçe eserleri yazıldığı dönemlerdeki sosyal ve kültürel bağlamı içinde inceleme ve değerlendirme bakış açısına sahiptir.
11)	Bir yabancı dili Avrupa Dil Portföyü kriteri açısından en az B1 Genel Düzeyinde kullanır.
12)	Eski Türk edebiyatı metinlerini anlama, açıklama ve yorumlamada kullanılan geleneksel metotlarla nesre çeviri, şerh, yorum, tahlil ve inceleme yapar.
13)	Metinleri anlamada filolojik, etimolojik ve semantik yaklaşımları kullanır.	3
14)	Bilimsel ve mesleki etkinliklerinde sosyal, kültürel ve bireysel farklılıklara, evrensel değerlere ve insan haklarına saygılı olur.

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ara Sınavlar	1	% 40
Final	1	% 60
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 40
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 60
Toplam		% 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	Aktiviteye Hazırlık	Aktivitede Harçanan Süre	Aktivite Gereksinimi İçin Süre	İş Yükü
Ders Saati	13	3	3		78
Ara Sınavlar	1	16	2		18
Final	1	20	2		22
Toplam İş Yükü					118