| Sosyoloji | |||||
| Lisans | TYYÇ: 6. Düzey | QF-EHEA: 1. Düzey | EQF-LLL: 6. Düzey | ||
| Ders Kodu: | SOS005 | ||||
| Ders İsmi: | Hafıza ve Toplumsal Bellek | ||||
| Ders Yarıyılı: | Bahar | ||||
| Ders Kredileri: |
|
||||
| Öğretim Dili: | Turkish | ||||
| Ders Koşulu: | |||||
| Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: | Hayır | ||||
| Dersin Türü: | Bölüm/Program Seçmeli | ||||
| Dersin Seviyesi: |
|
||||
| Dersin Veriliş Şekli: | Yüz yüze | ||||
| Dersin Koordinatörü: | Dr. Öğr. Üy. EKREM SALTIK | ||||
| Dersi Veren(ler): | Dr. Ekrem SALTIK | ||||
| Dersin Yardımcıları: |
| Dersin Amacı: | Türkiye özelinde toplumların karakteristik özelliklerine etki ederek kültürel kodlarının oluşmasını sağlayan farklı tarihsel olgu ve olayların toplumsal hafıza ekseninde tanımlanması, incelenmesi, anlaşılması ve bu kodları var eden farklı dinamiklerin sosyopsikolojik bir perspektif ile tahlil edilmesi hedeflenmektedir. |
| Dersin İçeriği: | Toplumsal hafıza çalışmalarının ortaya çıkışı, bireysel ve toplumsal hafıza arasındaki geçişlilikler, travmanın kültürel oluşumu, sembollerin, mekânların, eylemlerin, objelerin hem kolektif hafızanın hem de kişisel biyografilerin üretimi ve meşrulaştırılması |
|
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
1) Bellek kavramını toplumsal bağlamda irdeleyebilecek kavramsal donanıma sahip olur 2) belleğin farklı toplumsal dinamiklerle ilişkisini tartışabilecek yetkinliğe ulaşır 3) belleği toplumsal bir pratik olarak kavrar 4) Çağdaş bellek çalışmalarına aşina hale gelir |
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık |
| 1) | Tanışma, ders konusunda genel sohbet, sunumların dağıtılması. | - |
| 2) | Kolektif Bellek-Tanışma | - |
| 3) | Bellek ve Hafıza konularının kavramsal tarifi, bu konudaki literatürün tanıtılması | - |
| 4) | Toplumsal Hafıza ve Bellek konularının kavramsal tarifi, bu konudaki literatürün tanıtılması | - |
| 5) | Bellek ve Hafıza kavramlarına dair metaforik kullanımlar, Aristo, Platon vs. | - |
| 6) | Bilgi, Bellek ve Hafıza geleneğinin tarihsel gelişimi | - |
| 7) | Bilgi, Bellek ve Hafıza geleneği bağlamında sözlü ve yazılı kültür | - |
| 8) | İslam Toplumlarında Bilgi ve Hafıza Nesneleri | - |
| 9) | Osmanlı Kültüründe Bellek, Hafıza ve Kitap Geleneği | - |
| 10) | Dil, Kitap ve Kütüphane Kültürü Bağlamında Hafıza ve Bellek | - |
| 11) | Kolektif Hafıza bağlamında Erken Cumhuriyet Dönemi | - |
| 12) | Yas ve Travma Süreçleri Bağlamında Bellek, Hafıza, Unutma ve Hatırlama | - |
| 13) | Modern Zamanlarda Bilgi, Bellek ve Hafıza Nesneleri | - |
| 14) | Toplumsal Hafıza Genel Değerlendirme | - |
| Ders Notları / Kitaplar: | Maurice Halbwachs (2017), Kollektif Hafıza, Heretik Yayınları: Ankara Maurice Halbwachs (2016), Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri, Heretik Yayınları: Ankara Paul Connerton (2014), Toplumlar Nasıl Anımsar, Ayrıntı Yayınları: İstanbul Jann Assmann (2001), Kültürel Bellek, Ayrıntı Yayınları: İstanbul “Toplumsal Hafıza” (2010), Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Sayı:24, Kadim Yay.: Ankara “Bellek: Öncesiz ve Sonrasız”, (2007), Cogito Dergisi, Sayı:50, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul “Bellek ve Edebiyat”, (2016), Çevrimdışı Edebiyat Dergisi, Delta Yayınları: İstanbul |
| Diğer Kaynaklar: | Ayhan Yalçınkaya (2005), Siyasal ve Bellek (Platonda Anımsama Platon’u Anımsama), Phoenix: Ankara M. Emir İlhan (2019), Kültürel Bellek (Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Hatırlama), Doğu Batı: Ankara Faruk Karaaslan (2019), Toplumsal Hafıza (Hatırlamanın ve Unutmanın Sosyolojisi), Ketebe: İstanbul Beatriz Sarlo (2012), Geçmiş Zaman (Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine..), Metis: İstanbul Daowe Draaisma (2018), Bellek Metaforları (Zihinle İlgili Fikirlerin Tarihi), Metis: İstanbul Daowe Draaisma (2016), Sıla Hasreti Fabrikası (Bellek Yaşlılıkta Nasıl İşler?), Yapı Kredi: İstanbul Levent Doyuran (2018), Kolektif Belleğin İnşası, Cinius Yayınları: İstanbul Kolektif (2015), Zihinde ve Kültürde Bellek, İş Bankası Yayınları: İstanbul Pınar Melis Yelsalı (2012), Neye Yarar Hatıralar? (Bellek ve Siyaset Çalışmaları), Phoenix: Ankara Charles Fernyhough (2015), Işık Parçacıkları (Yeni Bellek Bilimi), Aylak Kitap: Ankara Julia Shaw (2017), Bellek Yanılgısı (Hatırlama Unutma ve Sahte Anılar), Say Yayınları: İstanbul Enzo Traverso (2019), Geçmişi Kullanma Kılavuzu (Tarih, Bellek, Politika), İletişim Yayınları: İstanbul Enzo Traverso (2018), Solon Melankolisi (Marksizm, Tarih ve Bellek), İletişim Yayınları: İstanbul Rodrigo Quian Quiroga (2017), Borges ve Bellek, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları: İstanbul Marcel Proust (2001), Kayıp Zamanın İzinde, YKY: İstanbul Rıza Yıldırım (2018), Geleneksel Alevilik (İnanç, İbadet, Kurumlar..), İletişim Yayınları: İstanbul Henri Bergson (2015), Madde ve Bellek (Beden-Tin İlişkisi Üzerine), Dost Kitabevi: Ankara Michel Ragon (2019), Kaybedenlerin Belleği, Ayrıntı Yayınları: İstanbul Nurdan Türker (2015), Vatanım Yok Memleketim Var, İletişim Yayınları: İstanbul Leyla Neyzi (2016), İstanbul’da Hatırlamak ve Unutmak, Tarih Vakfı Yurt Yayınları: İstanbul Leyla Neyzi (2016), Nasıl Hatırlıyoruz (Türkiye’de Bellek Çalışmaları), İş Bankası Yayınları: İstanbul Ülkü A. O. Börekçi vd. (2020), Geçmişten Günümüze Toplumsal Hafıza, Gazi Kitabevi: Ankara Mithat Sancar (2016), Geçmişle Hesaplaşma (Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne), İletişim: İst. Salih Özbaran (2007), Osmanlıyı Özlemek ya da Tarih Tasarlamak, İmge Kitabevi: İstanbul Salih Özbaran (2011), Geçmişi Güncelleştirmek, Tarihçi Kitabevi: İstanbul Tahire Erman vd. (2016), Bir Varmış Bir Yokmuş (Mekân ve Kimlik) KÜY: İstanbul Ömür Harmanşah (2015), Eski Yakındoğu’da Kent, Bellek, Anıt, Koç Üniversitesi Yayınları: İstanbul Sinem Tuna (2019), Toplumsal Bellek ve Türk Arkeoloji Belgeselleri, Akademik Kitaplar: Ankara Neslihan Ümmetoğlu (2020), Toplumsal Bellek ve Sinema, Çizgi Kitabevi: Ankara Asuman Susam (2015), Toplumsal Bellek ve Belgesel Sinema, Ayrıntı Yayınları: İstanbul Senem Duruer Erkılıç (2014), Türk Sinemasında Tarih ve Bellek, De Ki Yayınları: İstanbul Asuman Suner (2015), Hayalet Ev (Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek), Metis: İstanbul Recep Şentürk (2018), Toplumsal Hafıza (Hadis Rivayet Ağı), İz Yayınclık: İstanbul A. Çağlar Deniz (2015), Hafıza Yelpazesi (Toplumsal Hafıza Bağlamında….), E Yayınları: İstanbul |
| Ders Öğrenme Kazanımları | 1 |
2 |
3 |
4 |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Program Kazanımları | ||||||||||||||
| 1) Sosyolojide ve sosyal bilimlerde kuramların ve kuramsal bakış açılarını anlama becerisine sahiptir. | 2 | 2 | 2 | 2 | ||||||||||
| 2) Kendi çalışmalarında temel kuramsal analizleri ve sosyolojinin kavramlarını kullanma bilgisine sahiptir. | 2 | 2 | 2 | 2 | ||||||||||
| 3) Toplumsal, iktisadi ve tarihsel çerçeve içinde akılcı düşünerek toplumsal, iktisadi ve tarihsel olguları sosyolojik açıdan yorumlama bilgi ve becerisine sahiptir. | 3 | 3 | 3 | 3 | ||||||||||
| 4) Kendi çalışma alanında dünyadaki Türkçe ve İngilizce klasik ve çağdaş çalışmaları ve araştırmaları takip etme ve değerlendirme becerisine sahiptir. | 1 | 1 | 1 | 1 | ||||||||||
| 5) İleride gerçekleştirilecek bir çalışma projesinde sosyolojik araştırmaya uygun kuramsal çatı ve araştırma yöntemlerini kullanır. | 1 | 1 | 1 | |||||||||||
| 6) Araştırma sorularıyla araştırma sonucunda elde edilen bulguları ilişkilendirir ve sonuçlarını raporlar. | 2 | 2 | 2 | |||||||||||
| 7) Nitel ve nicel araştırma yöntemlerini kullanır. | 1 | 2 | 1 | 1 | ||||||||||
| 8) Temel istatistik bilgisi edinerek istatistik çalışmalarda kullanılan programları kullanır ve veri işleme becerisi edinir. | ||||||||||||||
| 9) Sosyolojinin ve ilgili diğer alanların sorunlarını ele alırken eleştirel düşünür ve bu alanlarda yapılmış kuramsal ve ampirik çalışmaları eleştirel bir bakış açısı altında değerlendirir. | 3 | 3 | 3 | 3 | ||||||||||
| 10) Çağdaş toplumun sorunlarına ilgi geliştirir ve bu sorunları geniş bir perspektiften bakarak ve yorumlayarak anlayabilir. | 2 | 3 | 3 | 2 | ||||||||||
| 11) Sosyolojik bilgi ve araştırma becerilerini disiplinlerarası çalışmalarda uygular ve başka disiplinlere de bu becerilerin aktarır. | 3 | 2 | 2 | 3 | ||||||||||
| 12) Çağdaş Türkiye ve dünya tarihi hakkında bilgi sahibi olur ve bu bilgileri ileriki çalışmalarda kullanır. | 2 | 1 | 2 | 1 | ||||||||||
| 13) Toplumsal eşitsizlik ve ayrımcılık konularında çözüm üretebilen bir bakış açısına sahiptir. | 3 | 3 | 3 | 3 | ||||||||||
| 14) Mezun olan öğrenci sosyolog olarak olduğu gibi, araştırmacı olarak da konumu hakkında düşünümsel bir bakış açısı geliştirir. | 1 | 1 | 1 | 1 | ||||||||||
| Etkisi Yok | 1 En Düşük | 2 Orta | 3 En Yüksek |
| Dersin Program Kazanımlarına Etkisi | Katkı Payı | |
| 1) | Sosyolojide ve sosyal bilimlerde kuramların ve kuramsal bakış açılarını anlama becerisine sahiptir. | 2 |
| 2) | Kendi çalışmalarında temel kuramsal analizleri ve sosyolojinin kavramlarını kullanma bilgisine sahiptir. | 2 |
| 3) | Toplumsal, iktisadi ve tarihsel çerçeve içinde akılcı düşünerek toplumsal, iktisadi ve tarihsel olguları sosyolojik açıdan yorumlama bilgi ve becerisine sahiptir. | 3 |
| 4) | Kendi çalışma alanında dünyadaki Türkçe ve İngilizce klasik ve çağdaş çalışmaları ve araştırmaları takip etme ve değerlendirme becerisine sahiptir. | 1 |
| 5) | İleride gerçekleştirilecek bir çalışma projesinde sosyolojik araştırmaya uygun kuramsal çatı ve araştırma yöntemlerini kullanır. | 1 |
| 6) | Araştırma sorularıyla araştırma sonucunda elde edilen bulguları ilişkilendirir ve sonuçlarını raporlar. | 2 |
| 7) | Nitel ve nicel araştırma yöntemlerini kullanır. | 2 |
| 8) | Temel istatistik bilgisi edinerek istatistik çalışmalarda kullanılan programları kullanır ve veri işleme becerisi edinir. | |
| 9) | Sosyolojinin ve ilgili diğer alanların sorunlarını ele alırken eleştirel düşünür ve bu alanlarda yapılmış kuramsal ve ampirik çalışmaları eleştirel bir bakış açısı altında değerlendirir. | 3 |
| 10) | Çağdaş toplumun sorunlarına ilgi geliştirir ve bu sorunları geniş bir perspektiften bakarak ve yorumlayarak anlayabilir. | 3 |
| 11) | Sosyolojik bilgi ve araştırma becerilerini disiplinlerarası çalışmalarda uygular ve başka disiplinlere de bu becerilerin aktarır. | 3 |
| 12) | Çağdaş Türkiye ve dünya tarihi hakkında bilgi sahibi olur ve bu bilgileri ileriki çalışmalarda kullanır. | 2 |
| 13) | Toplumsal eşitsizlik ve ayrımcılık konularında çözüm üretebilen bir bakış açısına sahiptir. | 3 |
| 14) | Mezun olan öğrenci sosyolog olarak olduğu gibi, araştırmacı olarak da konumu hakkında düşünümsel bir bakış açısı geliştirir. | 1 |
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Aktivite Sayısı | Katkı Payı |
| Ara Sınavlar | 1 | % 40 |
| Final | 1 | % 60 |
| Toplam | % 100 | |
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI | % 40 | |
| YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI | % 60 | |
| Toplam | % 100 | |
| Aktiviteler | Aktivite Sayısı | İş Yükü |
| Ders Saati | 14 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışması | 14 | 28 |
| Ara Sınavlar | 1 | 25 |
| Final | 1 | 30 |
| Toplam İş Yükü | 125 | |