İSTİNYE ÜNİVERSİTESİ BİLGİ PAKETİ / DERS KATALOĞU
| Eczacılık | |||||
| Lisans | TYYÇ: 6. Düzey | QF-EHEA: 1. Düzey | EQF-LLL: 6. Düzey | ||
Ders Genel Tanıtım Bilgileri
| Ders Kodu: | ECZ214 | ||||
| Ders İsmi: | Farmasötik Botanik | ||||
| Ders Yarıyılı: | Bahar | ||||
| Ders Kredileri: |
|
||||
| Öğretim Dili: | Turkish | ||||
| Ders Koşulu: | |||||
| Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: | Hayır | ||||
| Dersin Türü: | Zorunlu | ||||
| Dersin Seviyesi: |
|
||||
| Dersin Veriliş Şekli: | Yüz yüze | ||||
| Dersin Koordinatörü: | Dr. Öğr. Üy. SELİN AKTAR KİREMİTCİ | ||||
| Dersi Veren(ler): | DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİN AKTAR | ||||
| Dersin Yardımcıları: |
Dersin Amaç ve İçeriği
| Dersin Amacı: | Farmasötik Botanik dersinin amacı; öğrencinin ilaç hammaddesi üretiminde kullanılan ve tedaviye destek amacıyla yararlanılan, açık ve kapalı tohumlu bitkilerin adlandırılması, botanik özellikleri, yayılışları, drogları, içerik ve kullanımları ve toksisite potansiyelleri konusunda, sistematik bir düzen içinde bilgi sahibi olmasını sağlamaktır. |
| Dersin İçeriği: | Farmasötik Botaniğe giriş. Bitkilerin tedavideki yerine ve tarihsel gelişimine genel bakış. Sistematik basamaklar - bitkilerin ve drogların Latince isimlendirme kuralları. Bitki taksonomisine genel bakış. Tıbbi bitkilerde teşhis ve standardizasyonun önemi. Tıbbi bitki kültürüne ve drog hazırlanmasına ilişkin genel kurallar. Bitkisel ilaç üretiminde önemli hususlar. Tıbbi bitkilerin tedavi amaçlı kullanımında dikkat edilmesi gereken genel prensipler. Aromaterapiye genel bakış. Kriptogamlara giriş, farmasötik kullanımı bulunan Mantarlar (Mycophyta), Likenler (Lichenes, Algler (Phycophyta), Karayosunları (Bryophyta) ve İletim Demetli Kriptogamlar (Pteridophyta) hakkında genel bilgi. Farmasötik kullanımı bulunan açık tohumlu bitkiler (Gymnospermae) hakkında genel bilgi. Kapalı tohumlu bitkilere (Angiospermae) giriş. Kapalı tohumlu tıbbi bitkilerin botanik özellikleri, yayılışları, drogları, fitokimyasal içerikleri, etkileri, etkileşimleri ve toksisite potansiyelleri. |
Öğrenme Kazanımları
|
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
1) Farmasötik Botanik bilimini tanımlar, bitkilerin tedavide kullanımını, farklı disiplinler ve tarihsel gelişim çerçevesinde kavrar. 2) Tıbbi bitki kültürü ve drog hazırlanmasının temel prensiplerini öğrenir. 3) Tıbbi bitkilerin teşhis ve standardizasyonunun farmasötik ürün hazırlamadaki önemini kavrar. 4) Bitkisel ilaç üretiminde ulusal-uluslararası standartları öğrenir. 5) Tıbbi bitkilerin tedavi amaçlı kullanımında dikkat edilmesi gereken hususları bilir. 6) Bitki sistematiğinin temel prensiplerini öğrenir. 7) Tıbbi bitki ve drogların Latince isimlendirme kurallarını bilir. 8) Farmasötik kullanımı bulunan mantarlar, likenler, algler ve iletim demetli kriptogamların botanik özellikleri ve eczacılıktaki kullanımlarını bilir. 9) Farmasötik kullanımı olan açık tohumlu bitkilerin botanik özelliklerini ve eczacılıktaki kullanımlarını bilir. 10) Açık ve kapalı tohumlu bitkilerin botanik özelliklerini öğrenir ve karşılaştırabilir. 11) Tek çenekli ve iki çenekli bitkilerin genel botanik özelliklerini listeleyebilir ve karşılaştırabilir. 12) Farklı bitkilerin morfolojik özelliklerini değerlendirerek çiçek formülü yazabilir. 13) Çiçek diyagramından formül yazabilir, formülden diyagram çizebilir. 14) Farmasötik kullanımı bulunan kapalı tohumlu bitkilerin botanik özelliklerini öğrenir, benzerlik ve farklılıklarını karşılaştırabilir. 15) Botanik teşhiste kullanılan optik cihazları kullanabilir. 16) Tıbbi bitki familyalarının botanik özelliklerini (morfolojik ve anatomik) öğrenir, çizim ve teşhisini yapabilir, sözlü olarak ifade edebilir ve raporlayabilir. 17) Bitkisel kökenli ilaç hammaddesi olarak yararlanılan drogları, elde edildikleri kaynaklarla ilişkilendirerek tanıyıp teşhisini yapabilir. 18) Türkiye’de ilaç hammaddesi olarak kullanılabilecek bitkilerin yayılışları hakkında bilgi sahibi olur. 19) Türkiye florasında yer alan önemli bitkilerin etnobotanik kullanımlarını öğrenir. 20) Farmasötik kullanımı bulunan kapalı tohumlu bitkilerin temel fitokimyasal içeriklerinin adlarını listeleyebilir. 21) Kapalı tohumlular içinde yer alan tıbbi bitkilerin temel etkilerini, etkileşim ve toksisite potansiyellerini bilir. 22) Bitkisel biyoçeşitliliğin korunması ve bitkisel ilaç kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı konusunda bilinç kazanır. 23) Herbaryum hazırlama tekniklerini öğrenir ve herbaryum örneği hazırlayabilir. 24) Farmasötik Botanik alanında literatür tarayabilir, derlediği bilgileri raporlayabilir ve sözlü olarak sunabilir. |
Ders Akış Planı
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık |
| 1) | Farmasötik Botaniğe giriş Bitki taksonomisi, Bitkilerin isimlendirme kuralları, Tarihsel süreçte tıbbi bitki kullanımı | |
| 2) | Tıbbi bitkilerin tayini Tıbbi bitki kültürü ve drog hazırlanmasında temel prensipler, Tıbbi bitkisel ürünler ile ilgili temel kavramlar, Tıbbi bitkilerin kullanımı | |
| 3) | Tıbbi mantarlar (Mycophyta), Çiçeksiz bitkiler (Cryptogamae), Algler, Su yosunları (Chromista), Tıbbi likenler, Karayosunları (Bryophyta), İletim demetli kriptogamlar (Pteridophyta) Alglerin, mantarların ve kriptogamların eczacılıktaki kullanımları | |
| 4) | Tıbbi açık tohumlu bitkiler (Gymnospermae), Tıbbi kapalı tohumlu bitkiler (Angiospermae), Çiftçenekli Bitkiler (Dicotyledoneae)’e Giriş Magnoliaceae, Illiciaceae, Myristicaceae, Monimiaceae, Lauraceae, Piperaceae, Aristolochiaceae, Ranunculaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 5) | Çiftçenekli Bitkiler (Dicotyledoneae) Cichoriaceae, Asteraceae, Berberidaceae, Papaveraceae, Fumariaceae, Nymphaceae, Cactaceae, Caryophyllaceae, Chenopodiaceae, Polygonaceae, Hamamelidaceae, Platanaceae, Fagaceae, Betulaceae, Ulmaceae, Moraceae, Cannabaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 6) | Çiftçenekli Bitkiler (Dicotyledoneae) Urticaceae, Juglandaceae, Paeoniaceae, Cistaceae, Violaceae, Passifloraceae, Cucurbitaceae, Brassicaceae, Capparaceae, Salicaceae, Theaceae, Hypericaceae, Tiliaceae, Sterculiaceae, Malvaceae, Styracaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 7) | ARA SINAV | |
| 8) | Çiftçenekli Bitkiler (Dicotyledoneae) Primulaceae, Ericaceae, Actinidiaceae, Crassulaceae, Nepenthaceae, Droceraceae, Rosaceae, Mimosaceae, Caesalpiniaceae, Papilionaceae (Fabaceae), Eleagnaceae, Lythraceae, Myrtaceae, Onagraceae, Rutaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 9) | Çiftçenekli Bitkiler (Dicotyledoneae) Burseraceae, Meliaceae, Anacardiaceae, Hippocastanaceae, Sapindaceae, Poligalaceae, Geraniaceae, Linaceae, Apiaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 10) | Çiftçenekli Bitkiler (Dicotyledoneae) Loganiaceae, Rubiaceae, Apocynaceae, Gentianaceae, Caprifoliaceae, Valerianaceae, Oleaceae, Solanaceae, Boraginaceae, Scrophulariaceae, Plantaginaceae, Verbenaceae, Pedaliaceae, Lamiaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 11) | Tekçenekli Bitkiler (Monocotyledoneae) Posidoniaceae, Acoraceae, Araceae, Lemnaceae, Dioscoreaceae, Smilacaceae, Melanthiaceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 12) | Tekçenekli Bitkiler (Monocotyledoneae) Liliaceae, Iridaceae, Convallariaceae, Agavaceae, Asphodelaceae, Anthericaceae, Alliaceae, Amaryllidaceae, Orchidaceae, Aceraceae familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 13) | Tekçenekli Bitkiler (Monocotyledoneae) Musaceae, Zingiberaceae, Bromeliaceae, Cyperaceae, Gramineae (Poaceae) familyalarının özellikleri ve tıbbi bitkileri | |
| 14) | Bitkisel ilaç üretiminde önemli hususlar Bitkisel ilaç üretim basamakları ve önemi | |
| 15) | Final Sınavları |
Kaynaklar
| Ders Notları / Kitaplar: | 1. U. ZEYBEK, N. ZEYBEK, “FARMASÖTİK BOTANİK, ANGİOSPERMAE SİSTEMATİĞİ VE ÖNEMLİ MADDELERİ”, E.Ü.ECZACILIK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO:3, BORNOVA-İZMİR, 2002. 2. P.H. DAVİS (ED.), “FLORA OF TURKEY AND THE EAST AEGEAN ISLANDS”, VOL.1-11, UNİVERSİTY PRESS, EDİNBURGH. 3. T. BAYTOP, “TÜRKİYE’DE BİTKİLER İLE TEDAVİ”, 2. BASKI, NOBEL TIP KİTABEVLERİ LTD.ŞTİ., İSTANBUL, 1999. 4. Ö. SEÇMEN VE ARK., “TOHUMLU BİTKİLER SİSTEMATİĞİ”, E.Ü.FEN FAKÜLTESİ KİTAPLAR SERİSİ, NO:116, İZMİR, 1995. 5. Ö. DEMİREZER (ED.), “FFD MONOGRAFLARI (BİTKİLER VE ETKİLERİ)”, AKADEMİSYEN KİTABEVİ, ANKARA, 2017. 6. N. TANKER, “FARMASÖTİK BOTANİK UYGULAMA”, ANKARA ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ DERS KİTAPLARI, NO: 92, ANKARA, 2007. 7. N. TANKER, M. KOYUNCU, M. COŞKUN, “FARMASÖTİK BOTANİK”, ANKARA ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ DERS KİTAPLARI NO: 88, ANKARA, 2016. 8. A. GÜNER, S. ASLAN, T. EKİM, M. VURAL, M. T. BABAÇ (EDİTÖRLER), “TÜRKİYE BİTKİLERİ LİSTESİ (DAMARLI BİTKİLER)”, NEZAHAT GÖKYİĞİT BOTANİK BAHÇESİ VE FLORA ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ YAYINI, İSTANBUL, 2012. |
| Diğer Kaynaklar: | 1. U. ZEYBEK, N. ZEYBEK, “FARMASÖTİK BOTANİK, ANGİOSPERMAE SİSTEMATİĞİ VE ÖNEMLİ MADDELERİ”, E.Ü.ECZACILIK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO:3, BORNOVA-İZMİR, 2002. 2. P.H. DAVİS (ED.), “FLORA OF TURKEY AND THE EAST AEGEAN ISLANDS”, VOL.1-11, UNİVERSİTY PRESS, EDİNBURGH. 3. T. BAYTOP, “TÜRKİYE’DE BİTKİLER İLE TEDAVİ”, 2. BASKI, NOBEL TIP KİTABEVLERİ LTD.ŞTİ., İSTANBUL, 1999. 4. Ö. SEÇMEN VE ARK., “TOHUMLU BİTKİLER SİSTEMATİĞİ”, E.Ü.FEN FAKÜLTESİ KİTAPLAR SERİSİ, NO:116, İZMİR, 1995. 5. Ö. DEMİREZER (ED.), “FFD MONOGRAFLARI (BİTKİLER VE ETKİLERİ)”, AKADEMİSYEN KİTABEVİ, ANKARA, 2017. 6. N. TANKER, “FARMASÖTİK BOTANİK UYGULAMA”, ANKARA ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ DERS KİTAPLARI, NO: 92, ANKARA, 2007. 7. N. TANKER, M. KOYUNCU, M. COŞKUN, “FARMASÖTİK BOTANİK”, ANKARA ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ DERS KİTAPLARI NO: 88, ANKARA, 2016. 8. A. GÜNER, S. ASLAN, T. EKİM, M. VURAL, M. T. BABAÇ (EDİTÖRLER), “TÜRKİYE BİTKİLERİ LİSTESİ (DAMARLI BİTKİLER)”, NEZAHAT GÖKYİĞİT BOTANİK BAHÇESİ VE FLORA ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ YAYINI, İSTANBUL, 2012. |
Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi
| Course Learning Outcomes | 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Program Kazanımları | ||||||||||||||||||||||||
| 1) Eczacılık alanındaki temel, mesleki ve teknolojik bilgilerin ve eczacılık uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlardaki etkilerini yasal, deontolojik ve etik kurallara uyarak disiplinler arası uygular ve geliştirir. | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 2) Eczacılık mesleği ile ilgili terminolojiyi tanımlar; problem çözer, etkin ve etkili bir şekilde bilgi teknolojilerini kullanarak eczacılık alanındaki bilimsel bilgiye ulaşır, güncel literatürü izleyip değerlendirdikten sonra uygulamasını, iletişimini yapar, paylaşır. | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 3) İnsan vücudunun anatomik yapısı, sistemlerin fizyolojik çalışma prensipleri, organizmadaki biyokimyasal, immünolojik olaylar ve mikroorganizmalar hakkında teorik ve pratik bilgiyi kullanır. | ||||||||||||||||||||||||
| 4) Temel ve ileri analitik teknikleri ve yöntemlerini kalitatif/kantitatif analizler yaparak kullanır ve elde ettiği bulguları uygun istatiksel yöntemleri kullanarak yorumlar. | ||||||||||||||||||||||||
| 5) Tıbbi bitkileri, bitkisel drogları ve etkin maddeleri tanır; tıbbi amaçla kullanılan doğal ürünleri geliştirme becerisi kazanır. | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 6) Klinik eczacılık, farmakoekonomi, farmakoterapi ve fitoterapinin esaslarını kullanarak, akılcı ilaç kullanımı çerçevesinde hasta-odaklı ve bireyselleştirilmiş farmasötik bakım hizmetini diğer sağlık personeli ile birlikte uygular. | ||||||||||||||||||||||||
| 7) İlaçların biyolojik özelliklerini, yapı-etki ilişkilerini, metabolizmalarını bilir ve yeni ilaç adaylarının sentez ve geliştirme becerisini kazanır. | ||||||||||||||||||||||||
| 8) Doğal kaynaklı ve/veya sentetik etkin madde içeren ürünlerin, ileri tedavi tıbbi ürünlerinin, radyofarmasötiklerin ve kozmetik ürünlerin formülasyonları, üretimleri, stabiliteleri, kalite güvencesi, ruhsatlandırma, patent çalışmaları, yasal düzenlemeleri hakkında yetkindir. | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 9) İlaçların farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini, etkisini değiştiren faktörlerini, toksik etkilerini, farmakolojik etkisi ve risk değerlendirme yöntemini yorumlar. İlaç etkileşmelerini, istenmeyen ilaç reaksiyonlarını raporlar, izler ve önlenmesi hakkında teorik/pratik bilgiyi uygular. | ||||||||||||||||||||||||
| 10) Sağlık profesyoneli olarak mesleki uygulamalarında bakım veren, karar verici, iletişimci, yönetici, yaşam boyu öğrenen, öğretici, lider ve araştırmacı bir eczacı olarak kanıta dayalı eczacılık prensiplerini ulusal ve evrensel değerleri gözeterek uygular. | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
| 11) Toplum eczanesi, hastaneler, ilaç, tıbbi cihaz, bitkisel ürünler ve kozmetik sektörleri, sağlık kurum ve kuruluşları, klinik araştırma şirketleri, üniversite ve Ar-Ge merkezleri gibi çeşitli alanlarda çalışabilir. | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 |
Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi
| Etkisi Yok | 1 En Düşük | 2 Orta | 3 En Yüksek |
| Dersin Program Kazanımlarına Etkisi | Katkı Payı | |
| 1) | Eczacılık alanındaki temel, mesleki ve teknolojik bilgilerin ve eczacılık uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlardaki etkilerini yasal, deontolojik ve etik kurallara uyarak disiplinler arası uygular ve geliştirir. | 3 |
| 2) | Eczacılık mesleği ile ilgili terminolojiyi tanımlar; problem çözer, etkin ve etkili bir şekilde bilgi teknolojilerini kullanarak eczacılık alanındaki bilimsel bilgiye ulaşır, güncel literatürü izleyip değerlendirdikten sonra uygulamasını, iletişimini yapar, paylaşır. | 3 |
| 3) | İnsan vücudunun anatomik yapısı, sistemlerin fizyolojik çalışma prensipleri, organizmadaki biyokimyasal, immünolojik olaylar ve mikroorganizmalar hakkında teorik ve pratik bilgiyi kullanır. | |
| 4) | Temel ve ileri analitik teknikleri ve yöntemlerini kalitatif/kantitatif analizler yaparak kullanır ve elde ettiği bulguları uygun istatiksel yöntemleri kullanarak yorumlar. | |
| 5) | Tıbbi bitkileri, bitkisel drogları ve etkin maddeleri tanır; tıbbi amaçla kullanılan doğal ürünleri geliştirme becerisi kazanır. | 3 |
| 6) | Klinik eczacılık, farmakoekonomi, farmakoterapi ve fitoterapinin esaslarını kullanarak, akılcı ilaç kullanımı çerçevesinde hasta-odaklı ve bireyselleştirilmiş farmasötik bakım hizmetini diğer sağlık personeli ile birlikte uygular. | |
| 7) | İlaçların biyolojik özelliklerini, yapı-etki ilişkilerini, metabolizmalarını bilir ve yeni ilaç adaylarının sentez ve geliştirme becerisini kazanır. | |
| 8) | Doğal kaynaklı ve/veya sentetik etkin madde içeren ürünlerin, ileri tedavi tıbbi ürünlerinin, radyofarmasötiklerin ve kozmetik ürünlerin formülasyonları, üretimleri, stabiliteleri, kalite güvencesi, ruhsatlandırma, patent çalışmaları, yasal düzenlemeleri hakkında yetkindir. | 3 |
| 9) | İlaçların farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini, etkisini değiştiren faktörlerini, toksik etkilerini, farmakolojik etkisi ve risk değerlendirme yöntemini yorumlar. İlaç etkileşmelerini, istenmeyen ilaç reaksiyonlarını raporlar, izler ve önlenmesi hakkında teorik/pratik bilgiyi uygular. | |
| 10) | Sağlık profesyoneli olarak mesleki uygulamalarında bakım veren, karar verici, iletişimci, yönetici, yaşam boyu öğrenen, öğretici, lider ve araştırmacı bir eczacı olarak kanıta dayalı eczacılık prensiplerini ulusal ve evrensel değerleri gözeterek uygular. | 3 |
| 11) | Toplum eczanesi, hastaneler, ilaç, tıbbi cihaz, bitkisel ürünler ve kozmetik sektörleri, sağlık kurum ve kuruluşları, klinik araştırma şirketleri, üniversite ve Ar-Ge merkezleri gibi çeşitli alanlarda çalışabilir. | 3 |
Ölçme ve Değerlendirme
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Aktivite Sayısı | Katkı Payı |
| Ara Sınavlar | 1 | % 30 |
| Final | 1 | % 70 |
| Toplam | % 100 | |
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI | % 30 | |
| YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI | % 70 | |
| Toplam | % 100 | |
İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması
| Aktiviteler | Aktivite Sayısı | İş Yükü |
| Ders Saati | 13 | 26 |
| Laboratuvar | 13 | 26 |
| Arazi Çalışması | 1 | 2 |
| Ödevler | 1 | 2 |
| Ara Sınavlar | 3 | 22 |
| Final | 3 | 42 |
| Toplam İş Yükü | 120 | |